Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığı tarafından “Gelecek 10 Yıl için Güçlü Nesiller” mottosu ile 100 tematik alanda 2000 öğrenciye (100/2000) doktora bursu vermek üzere 2017 yılı başında başlatılan “YÖK 100/2000 Doktora Bursu Projesi” çerçevesinde Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’na bağlı olarak açılan “Göç Çalışmaları Doktora Programı” ilk mezununu verdi.
YÖK Başkanlığı tarafından tematik ve özgün alanlarda nitelikli insan kaynağının yetişmesi açısından Türkiye’nin bir prestij projesi olarak değerlendirilen 100/2000 programları kapsamında Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde hâlen Göç Çalışmaları Doktora Programı’nın yanında Uluslararası Güvenlik ve Terör, Ticaret ve Finans Sektörlerinde Dijital Dönüşüm, Bireysel ve Toplumsal Psikoloji, Ağ Teknolojileri, Web Teknolojileri ve Bulut Bilişim, İklim Değişikliği, Doğal ve Bitkisel Ürünler, Peyzaj Mimarlığı, Sürdürülebilir ve Akıllı Kentler, Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Yenilebilir Enerji ve Enerji Depolama, Sürdürülebilir Ormancılık ve Orman Afetleri alanında doktora çalışmaları yürütülüyor.
2018 yılı başında Göç Çalışmaları Doktora Programı’nı kazanmış olan Fatma Kızılelmas, Prof. Dr. Alev Erkilet danışmanlığında hazırlamış olduğu “Ötekileştirme, Sömürü ve Gündelik Hayat Taktikleri Bağlamında Göçmenler: Düzce Örneği” adlı çalışmasını 23.06.2022 tarihinde Prof. Dr. Alev Erkilet, Prof. Dr. Yusuf Adıgüzel, Prof. Dr. Abdullah Taşkesen, Prof. Dr. Ali Ertuğrul ve Dr. Öğr. Üyesi Şevket Ercan Kızılay’dan oluşan jüri üyeleri karşısında savunarak doktor unvanını almaya hak kazandı.
Fatma Kızılelmas tarafından yapılan doktora tezinin verileri ülkelerindeki savaş, terör, iç çatışmalar ve ekonomik zorluklar nedeniyle 2011 yılından sonra Düzce’ye sığınma amaçlı göç eden geçici koruma altındaki Suriyeli göçmen erkekler, uluslararası koruma altında olan Iraklı göçmen erkekler ve çalışma amaçlı ya da sığınma amaçlı düzenli/düzensiz olarak gelen Afgan göçmen erkekler ile yapılan görüşmelerden elde edildi. Ayrıca Düzce’de farklı mesleklerde çalışan yerli halktan kadın ve erkeklerle, dernek yetkilileri, siyasi parti temsilcileri ve ilgili kurum yetkilileriyle de görüşüldü. Toplam 90 kişiyle yapılan derinlemesine görüşmeler ve saha çalışmaları yoluyla göç olgusu ve göçmenlik birçok açıdan ve farklı boyutlarıyla ele alındı.
Çalışmada bir yandan göçmenleri/sığınmacıları göç etmeye sevk eden sebepler, göç kararı verme süreçleri, göç hareketine dâhil olma yolları ele alınırken diğer yandan varılan yerde yeni bir hayat kurma çabası sırasında karşılaştıkları zorluklar, yerli halkla kurulan ilişkiler, kendi aralarındaki network, göç ve güvenlik ilişkisi, ötekileştirilme, sömürü, dışlanma ve damgalanma durumları ve sebepleri, bu gibi durumlarla başa çıkma taktikleri ortaya konuldu. Derinlemesine görüşmeler sonucunda elde edilen veriler ışığında sığınmacı/göçmen erkeklerin vasıfsız olarak, yoğun emek ve düşük ücretli işlerde çalışırken maruz kaldıkları emek sömürüsü ve ötekileştirilmeye dikkat çekildi. Yaklaşık 450 sayfaya ulaşan ve https://tez.yok.gov.tr adresinde yakın zamanda erişime açılacak doktora tezinde; çalışma hayatı haricinde sığınmacı/göçmen erkeklerin yerli halkla ilişkileri, gündelik hayatlarında karşılaştıkları zorluklar ve bunlarla mücadele edebilmek için geliştirdikleri taktikler, gündelik hayat sosyolojisine mahsus yaklaşımlar ve göç kuramları çerçevesinde değerlendirildi.
